Pokretačka sila slike: sunčeva snaga i snaga zemlje

Robert Delejni

Stanojević koristi plavu pomoraca i astronauta. Njegovi Sonari koriste tečnost, vazduh i pigment da bi pratili nepovratno kretanje vodene pare na platnu. Kapanje i stapanje iridescentne plave boje signalizira sintezu materije i pokreta, kombinujući aktivnost boje (duhovne i mistične vrednosti koje joj se pripisuju). Nazvani po podvodnoj akustičnoj navigaciji koja koristi zvučne talase za sagledavanje objekata pod vodom, Sonari označavaju pomak koji rezultira kondenzovanom energijom. Morski sisari i umetni instrumenti projektuju impulse zvuka kako bi odredili rastojanje između objekata; kao i svugde, svet prirode i tehnologije se često sukobljavaju i uzajamno zbunjuju.

Obogaćena kiseonikom, atmosfera Sonara pokazuje jasnoću boravka u prostoru duboko prožetim značenjima, kao da je metod površinskog naslojavanja materije potkrepljen azurnim pijetetom kraljevske boje. Useljavanjem u kapelu plave, Stanojević traži savezništvo sa univerzalnim, prateći energiju kao očvrsli oblik.

Sonari zaista ozvučuju duhovno: sedimenti i bazeni boja podsećaju na koncentrične krugove svetlosti koja zrači iz ranih energetskih radova fovi¬sta ili Roberta Delejnija (Delaunay), koji ispituju prizmatične boje, ili na koncentrične astralne radove Sonje Delejni; ali forma i dizajn Sonara su u celosti rezultat prirodnih svojstava pigmenta i vode: centrifugalno kretanje nanošenja na platno i centripetalno kretanje dok se boja suši i sužava svoju površinu. Konačnu formu definiše poravnavanje boje koja se suši horizontalno, poravnavajući se s nebom. Prostorna perspektiva nikada nije prisutna u Stanojevićevim radovima, ali su novootkrivena dubina i ritam direktni rezultat organskog delovanja gde se kontrast i kompozicija stvaraju sušenjem i stapanjem boje tokom vremena, što se optički registruje kao dubina.

Kroz kontrolisano kretanje i suptilno naginjanje platna, umetnik ostvaruje intrigantne forme i interakcije nijansi nalik organskom rastu, poput podvodnih korala. Završne kompozicije su složene ali ne i fragmentarne; ni na koji način reprezentativne, one odbacuju ograničenja platna i izlivaju se izvan okvira. Čistoća površine nastaje kroz formalnu manipulaciju boje i organska kretanja koja nastavljaju sa kontrakcijom i pošto umetnik ode, dok tečnosti u potpunosti ne ispari i ostavi za sobom staklasti oblik. Ovo ponovo podseća na Delejnija i na njegovo iskustvo „hromatskog vremena“ – posmatranje kretanja celokupnog dela u vremenskom kontinuumu – čime su se bavili i futuristi – gde vizuelna fluidnost opstaje, ali je hromatska lociranost ta koja određuje intenzivne, specifične, vitalne orkestracije…

Iz teksta Aleksandre Lazar o Sonarima