Motiv nastao prema predlošku koji predstavlja fragment istrgnut i izolovan iz svog izvornog konteksta jedan je od ključnih elemenata umetničkog pristupa Lidije Delić. Tako nastali isečci se u formalnom, tematskom i značenjskom smislu rekonfigurišu i aktiviraju na dva načina – ponavljanjem u serijama i/ili jukstapozicijom sa drugim fragmentima čime sâm po sebi nedovoljno određen i zatvoren prizor dostiže svoju punoću i funkcionalnost, dok fragmenti u međusobnom sadejstvu određuju pravac percepcije i razumevanja. Premda su često figuralni, u ovim prizorima nema nekih posebnih dešavanja, niti pravolinijskog i zaokruženog narativa. Tema i njena značenja se samo naslućuju kroz niz višesmernih i neretko nestabilnih asocijacija, analogija i naznaka, kroz atmosferu, a jednako i kroz materijalni sloj dela, koji iziskuju produženu pažnju posmatrača.

To je slučaj i sa slikama izloženim u galeriji Kulturnog centra u Šapcu. Svi prizori nastali su prema predlošcima različitog porekla, a postavku čine tri elementa. Prvi je slika prekrštenih ruku, po svojoj tematskoj podlozi za posmatrača možda najintrovertnija – izvor je krajnje privatan i svakodnevan, ali u ovoj konstelaciji dela nevažan, jer se funkcija slike ispoljava na drugačiji način. Ona je element stabilnosti, i kao isečak stvarnosti, i kao prizor velikog formata, naglašeno krupnog kadra, koji predstavlja kontratežu seriji predstava vegetacije malih formata, uveličanih do zamućenja. Ove „epoksi-slike”, koje Lidija Delić razvija već neko vreme, takođe su ulja na platnu kao i ostale na ovoj izložbi, ali su osobene po površinskom sloju epoksidne smole. Prve su nastale 2020. godine i dok najnovije imaju različite izvore, izvor prvih bio je jedinstven – senzorna bašta zgrade Fondacije Ford iz šezdesetih godina 20. veka, koju je umetnica posetila 2019. godine, a koja ju je privukla kao vakuumski izolovana, pod nadzorom i do artificijelnosti uređena prirodna oaza unutar snažnog, monumentalnog i nametljivog kubusa od stakla i gvožđa, u središtu hiperdensifikovanog generičkog grada, kakav je Njujork.

Materijalna struktura ovih slika čini ih ambivalentnim, ne samo zato što se kolebaju između apstraktne kompozicije i sugestije vegetacije zbog čega se motiv nazire, ali ne raspoznaje do kraja, već i zbog staklaste površine koja ujedno privlači svojom dubinom i taktilnošću, i uspostavlja neprobojnu distancu; čini boje življim, jasnijim i intenzivnijim, ali istovremeno okamenjenim i izolovanim u sintetičkoj materiji. Ambivalentnost je iskazana i u motivima – motiv jedine „epoksi-slike” koja se po svom tretmanu razlikuje od ostalih, je biljka Amorphophallus titanum (Titan arum), poznata po cvetu izrazite lepote koji tokom svog retkog i kratkog cvetanja ispušta nepodnošljiv smrad nalik onom koji potiče od trulog mesa. Na sličnu analogiju navodi izvesna nelagoda koju izaziva naizgled spokojan prizor čoveka koji leži u travi.

Čovek leži u travi poslednji je element konstelacije, onaj koji je objedinjuje i u kome se sustiču motivi svih ostalih elemenata. Predložak je insert iz filma Stalker Andreja Tarkovskog (1979) i predstavlja trenutak kada Stalker ulazi u Zonu, policijski zaštićeno, ograđeno i izolovano područje, bujne vegetacije dubokih boja, u kontrastu sa industrijski devastiranim monohromnim predelima koji je okružuju. Aspekt ograđenosti, izolovanosti i nadzora sugeriše da njen stvarni i istovremeno antipodni pandan možemo da vidimo u senzornoj bašti Fondacije Ford. Uistinu se čini na prvi pogled da je Zona utočište (baš kao i senzorna bašta), tim pre što Stalker svojevoljno uranja u njenu vegetaciju i prepušta joj se svim svojim bićem. Međutim, na tragu već uočene dvosmislenosti slika vegetacije, ona je varljiva oaza, mesto potencijalne opasnosti, zamki i destruktivnog učinka koji Zona, oličena u prirodi, može da ima nad ljudima, na sličan način kao što je senzorna bašta manifestacija čovekove potrebe da zatoči prirodu i potčini je svojim principima i strukturama. Binarni odnos čovek-priroda u slučaju ovih radova Lidije Delić, međutim, nije središte interesovanja, već samo pretekst za promišljanje „zona” kao višestruko simboličnih prostora – ostrva unutar kojih vladaju posebna, njima svojstvena pravila; mesta kontakta ili kolizije sfera, kao i graničnosti, kontrasta, dvosmislenosti, krajnosti, ogoljenja, iščašenosti, a naposletku i paradoksa.

Sofija Milenković

Delić Lidija (1986, Nikšić) živi i radi u Beogradu. Od 2012. godine aktivno radi kao članica i organizatorka Umetničkog prostora U10. Dobitnica je nagrade za crtež aukcijske kuće Gioielli di Carta iz Rima (2010). Njen rad se nalazi u kolekciji ING banke u Amsterdamu. Izlagala na više grupnih i samostalnih izložbi u zemlji i inostranstvu, uključujući samostalnu With luck, there’ll be no more dreams, Eugster II Belgrade (2021), Too Soon, Too Late, Manifesto Beograd (2020), Harald Szeemann | Grandfather: A Pioneer Like Us, Poster serije, Švajcarski institut iz Njujorka, USD (2019), The West Island, Dom omladine Beograda (2018), Sunset Journeys, Circuloquadro u Milanu (2017) i grupne (sa Umetničkim kolektivom U10) PARALLEL VIENNA 2015, Alte Post u Beču (2015) i LISTE Art Fair u Bazelu (2015). U 2017. godini Lidija je predstavljala Srbiju na 18. Međunarodnom bijenalu mladih umetnika Evrope i Mediterana (BJCEM) u Tirani, u Albaniji. Finalistkinja je nagrade Dimitrije Bašičević Mangelos za 2017. godinu, a 2018. godine izlaže na 57. Oktobarskom salonu u Beogradu. Od marta do jula 2019. godine bila je na rezidencijalnom programu u Njujorku u organizaciji Balkan Project i Švajcarskog instituta iz Njujorka. Od 2021. godine zaposlena je na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu u zvanju asistenta.

Izložba je trajala od 25. oktobra do 5. novembra 2021. godine.

Kustos izložbe Filip Kovačević